Słyszymy, jak duże znaczenie dla naszego codziennego funkcjonowania ma zdrowie psychiczne, jak ważne jest, aby o nie dbać. Pytanie czy wiemy dokładnie czym jest zdrowie psychiczne. Czy wystarczy powiedzieć, że to brak choroby?
Medyczne ujęcie zdrowia psychicznego akcentuje brak występowania objawów zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania. To tak zwana „negatywna definicja” zdrowia psychicznego, którą współcześnie uważa się za zbyt wąską, niewystarczającą. Nie można sprowadzić rozumienia zdrowia psychicznego tylko do niewystępowania zaburzeń psychicznych.
Zdrowie psychiczne to coś więcej niż brak rozpoznanej choroby psychicznej czy zaburzeń zachowania. To znacznie szersze pojęcie.
Nie istnieje jedna uniwersalna definicja zdrowia psychicznego. Zdrowie psychiczne to termin wieloznaczny i ogólnikowy, a na sposób jego pojmowania wpływać będą min. różnice kulturowe, zasady społeczne czy subiektywne odczucia osoby.
Warto poznać sposób definiowania zdrowia psychicznego przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) – według niej to dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny człowieka, a także zdolność do rozwoju i samorealizacji. Jest to zatem dobrostan, w którym człowiek realizuje swoje możliwości, jest w stanie uczestniczyć w życiu społecznym oraz produktywnie pracować, a także radzić sobie z różnorodnymi sytuacjami życiowymi.
Istotnymi składnikami zdrowia psychicznego są:
- podstawowe umiejętności poznawcze i społeczne,
- zdolność rozpoznawania, wyrażania i regulowania własnych emocji,
- elastyczność i zdolność radzenia sobie z niekorzystnymi zdarzeniami w życiu,
- zdolność do pełnienia funkcji w rolach społecznych.
Jak widać prawidłowe postrzeganie zdrowia psychicznego wykracza poza wymiar wyłącznie medyczny. Należy myśleć w znacznie szerszym kontekście, odnosząc się do czynników genetycznych, psychofizycznych i społecznych, wpływu wymiaru duchowego, a także stylu życiu. W tych wszystkich wymiarach trzeba także działać na rzecz wzmocnienia zdrowia psychicznego.
Zdrowie psychiczne przejawia się m.in.
- poczuciem własnej wartości, pewnością i wiarą w siebie
- zdolnością do rozwoju i samorealizacji
- odpowiedzialnością za swoje życie (w wymiarze decyzji, trudności, wyzwań)
- zaangażowaniem w życie społeczne, pracę, relacje
Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego!
Zdrowie psychiczne jest podstawą prawidłowego funkcjonowania osoby. Kondycja psychiczna wpływa na sposób myślenia, odczuwania i działania. Nierozerwalnie wiąże się ze zdrowiem fizycznym. Jest podstawą optymalnego funkcjonowania jednostki w społeczeństwie. Ma zasadnicze znaczenie dla jakości życia, umożliwia doświadczanie dobrostanu, poczucia spełnienia i sensu, pozwala osobie być aktywną i wnosić wkład w społeczność.
Artykuł opracowany we współpracy z Eweliną Supińską, ekspertką ds. wellbeingu i zdrowia psychicznego
