Komunikacja bez przemocy (ang. Nonviolent Communication, NVC), to metoda porozumiewania się opracowana przez amerykańskiego psychologa Marshalla B. Rosenberga. Funkcjonuje także pod nazwami Porozumienie Bez Przemocy oraz Porozumienie Współczujące. Na czym się opiera i dlaczego jest istotna w miejscu pracy?
Podejście do komunikacji, które proponuje Marshall B. Rosenberg, opiera się na założeniu, że wszyscy ludzie mają swoje uczucia i potrzeby, a skuteczne porozumiewanie się obejmuje ich uznanie i zaspokojenie w sposób pełen szacunku, bez przemocy. NVC to również empatyczny odbiór tego, co rozmówca próbuje nam przekazać. Osiągnięcie trwałego porozumienia jest możliwe, gdy potrzeby wszystkich rozmówców są uznane i zaspokojone.
W tej metodzie ważne jest także dobieranie odpowiednich form językowych, pozwalających wyeliminować z komunikacji przemoc.
Człon „nonviolent” w nazwie pochodzi od „nonviolence” w rozumieniu Mahatmy Gandhiego – oznacza „naturalny stan współodczuwania, który osiągamy wtedy, gdy przemoc ustąpi z naszego serca”.
NVC to model komunikacji, który warto stosować w życiu prywatnym, ale także w miejscu pracy, gdzie może być cennym narzędziem konstruktywnej komunikacji i utrzymywania pozytywnych relacji, zarówno między współpracownikami, jak i w relacji lider-pracownik.
Na czym opiera się metoda NVC?
Model komunikacji opracowany przez Marshalla B. Rosenberga opiera się na czterech głównych elementach:
-
- obserwacji – co obserwuję (widzę, słyszę, pamiętam, wyobrażam sobie)
-
- uczuciach – co czuję w relacji do tego, co obserwuję
-
- potrzebach – czego potrzebuję w związku tym co czuję
-
- prośbach – na czym mi zależy, by zaspokoić moją potrzebę
NVC, zamiast osądzania, porównywania, obwiniania, żądania koncentruje się na obiektywnym opisie faktów, wyrażaniu uczuć i potrzeb oraz formułowaniu jasnych i konkretnych próśb (zamiast żądań).
Obserwacja
Pierwszym krokiem w metodzie opracowanej przez Marshalla Rosenberga jest obiektywna obserwacja faktów, czyli opisywanie tego, co się widzi lub słyszy, bez interpretacji i osądzania. Podstawą jest rozgraniczanie spostrzeżeń i ocen oraz powstrzymanie się od krytycznych osądów, które na ogół prowokują obronę lub atak.
Na przykład: „Nie pojawiłeś się dziś na naszym porannym spotkaniu zespołu. Nie poinformowałeś mnie również, że Cię na nim nie będzie”.
Uczucia
Następnie ważne jest, by wyrazić, jakie uczucia pojawiają się w związku z daną obserwacją. Emocje mogą być pozytywne lub negatywne, istotne jest, aby być szczerym w ich wyrażaniu.
Na przykład: „Ta sytuacja sprawiła, że jestem podirytowany. Ponieważ nie było Cię dziś na spotkaniu, nie mogliśmy omówić problemów technicznych, co wstrzymało pracę pozostałych osób w zespole.”
Potrzeby
Kolejnym krokiem jest zidentyfikowanie potrzeb. Potrzeby są uniwersalne i odnoszą się do tego, co jest ważne dla każdego człowieka. Gdy ujawniamy swoje potrzeby, mamy większą szansę doczekać się ich zaspokojenia.
Na przykład: „Bardzo zależy mi na efektywnej pracy w zespole i terminowej realizacji tego projektu”.
Prośby
Wreszcie wyrażanie jasnych i konkretnych próśb w celu zaspokojenia zidentyfikowanych potrzeb i wzbogacenia naszego życia. Prośby powinny być sformułowane w sposób jasny i konkretny i wyrażone w formie twierdzącej, językiem działań pozytywnych (czyli mówimy o co prosimy, zamiast mówić, czego sobie nie życzymy). Im wyraźniej określimy, jakiego zachowania oczekujemy, tym większe prawdopodobieństwo, że nasze oczekiwania się spełnią.
Na przykład: „Dlatego proszę Cię o to, byś uczestniczył w porannych spotkaniach, a jeśli jakaś niespodziewana sytuacja sprawi, że nie będziesz mógł przyjść, proszę byś informował mnie o tym z wyprzedzeniem, tj. przed rozpoczęciem spotkania”.
Zatem model NVC opracowany przez Marshalla B. Rosenberga pomaga nam zmienić swój styl komunikacji i uczy nas, jak wyrażać swoje uczucia i potrzeby, jak empatycznie słuchać innych oraz jak szukać rozwiązań, które będą odpowiadać potrzebom obu stron.
Dzięki NVC możemy nauczyć się, jak budować wartościowe relacje z innymi ludźmi – w życiu prywatnym, jak i zawodowym.
Artykuł opracowany we współpracy z Eweliną Supińską, ekspertką ds. wellbeingu i zdrowia psychicznego
