W codziennym języku pojęcia „pewność siebie” i „poczucie własnej wartości” często używane są zamiennie. Wydają się podobne, bo oba odnoszą się do tego, jak postrzegamy siebie i jak funkcjonujemy w świecie. Jednak z psychologicznego punktu widzenia to dwie odrębne cechy. Choć się uzupełniają i wzajemnie na siebie wpływają, pełnią różne role w naszym życiu. Zrozumienie tej różnicy może być kluczem do skuteczniejszego rozwoju osobistego i lepszego samopoczucia.
CZYM JEST PEWNOŚĆ SIEBIE?
Pewność siebie to wiara we własne możliwości. Osoba pewna siebie nie musi być ekspertem w każdej dziedzinie, ale ma przekonanie, że potrafi poradzić sobie z wyzwaniami. Umie podejmować decyzje, nie boi się wypowiadać swojego zdania i działa nawet wtedy, gdy istnieje ryzyko niepowodzenia. To zdolność do odważnego działania pomimo wątpliwości.
Pewność siebie jest szczególnie widoczna w zachowaniu – w mowie ciała, sposobie komunikacji czy podejmowanych działaniach. Może być różna w zależności od kontekstu – ktoś może być pewny siebie w pracy, ale nieśmiały w relacjach towarzyskich.
Pewność siebie dostała jednak niefortunną „łatkę” i jest porównywana do zarozumiałości i arogancji, co sprawia, że niektórzy boją się nią emanować, by nie zostać źle ocenionym. Mówi się też, że „pewni siebie ludzie są samolubni i myślą tylko o sobie”, to przekonanie zniechęca do stawiania granic i wyrażania własnych potrzeb. „Lepiej być skromnym niż pewnym siebie”ta fałszywa dychotomia między skromnością a pewnością siebie powoduje, że ludzie tłumią swoje zdanie i potencjał. Ich samoocena jest niska pomimo wysokich kwalifikacji, doświadczenia i umiejętności.
Pewność siebie możemy budować każdego dnia, małymi krokami, wykorzystując do tego nasze doświadczenia zarówno te dobre, ale przede wszystkim te trudne. Ważną rolę odgrywa wsparcie otoczenia, szczególnie w dzieciństwie. Z biegiem lat pewność siebie może rosnąć, gdy rozwijamy kompetencje, osiągamy cele, uczymy się radzić sobie ze stresem, pracujemy nad swoim nastawieniem do siebie i otaczającego nas środowiska.
Dlaczego warto świadomie budować pewność siebie?
Pewność siebie pomaga działać, dlatego warto nad nią pracować. Bez niej trudno podejmować decyzje, wyzwania i nowe role życiowe. Dzięki niej otwarcie mówimy o swoich potrzebach, bronimy własnego zdania, nawiązujemy relacje bez skrępowania, lepiej radzimy sobie w stresie.
Jak rozwijać pewność siebie?
Pewność siebie można budować stopniowo, przez konkretne działania i ćwiczenia:
- podejmuj małe wyzwania,
- rozwijaj swoje umiejętności,
- realizuj cele dopasowane do swoich możliwości,
- dziennik sukcesów – zapisuj i świętuj każdy mały krok do przodu,
- pracuj nad postawą ciała, mową, wyglądem zewnętrznym – dbaj o siebie,
- ćwicz asertywność, mów o swoich potrzebach i stawiaj granice,
- nie porównuj się do innych tylko czerp inspirację,
- koncentruj się na rozwiązaniach, nie na problemach.
CZYM JEST POCZUCIE WŁASNEJ WARTOŚCI?
Poczucie własnej wartości to wewnętrzne, trwałe przekonanie, że jesteśmy wartościowi jako ludzie – niezależnie od naszych osiągnięć, wyglądu czy opinii innych. To emocjonalny fundament, na którym budujemy poczucie tożsamości i stabilność psychiczną.
Osoba z wysokim poczuciem własnej wartości potrafi akceptować siebie z wadami i niedoskonałościami, zna swoją wartość i nie musi udowadniać jej światu. To nie tylko uczucie „bycia wystarczającym”, ale także zdolność do okazywania sobie szacunku, miłości i wyrozumiałości. Osoby o wysokim poczuciu własnej wartości nie są perfekcjonistami – są autentyczne, otwarte i odporne na krytykę.
Poczucie wartości kształtuje się znacznie głębiej – w relacjach z opiekunami, doświadczeniach miłości i akceptacji, jakie otrzymaliśmy w dzieciństwie. Ale nie jest czymś stałym – można nad nim pracować. Czynniki wpływające na jego rozwój to m.in.:
- akceptacja samego siebie,
- doświadczenie bycia kochanym i szanowanym,
- umiejętność wybaczania sobie błędów,
- stabilność emocjonalna,
- życie w zgodzie z własnymi wartościami,
- poziom empatii i relacji interpersonalnych.
Poczucie własnej wartości wpływa na sposób, w jaki traktujemy siebie – w myślach i emocjach. Dzięki niemu czujemy się dobrze sami ze sobą, nie uzależniamy nastroju od opinii innych, jesteśmy szczerzy wobec siebie, nie boimy się porażki, ufamy sobie i akceptujemy siebie bezwarunkowo.
Nad obniżonym poczuciem własnej wartości również możemy pracować i bezwzględnie warto. Jednak tu potrzebna jest głębsza praca wewnętrzna, wymagająca refleksji i często wsparcia psychologa, psychoterapeuty czy coacha.
A oto kilka narzędzi do samodzielnej pracy:
- pisanie listów do siebie z miłością,
- praca z wewnętrznym krytykiem,
- praktykowanie wdzięczności dla siebie,
- wybaczanie sobie błędów,
- otaczanie się wspierającymi ludźmi,
- akceptowanie niedoskonałości,
- medytacja i uważność.
Pewność siebie to nasza zdolność do działania, a poczucie wartości – nasza zdolność do bycia sobą. Choć różne, są ze sobą silnie powiązane. Wysokie poczucie własnej wartości może być fundamentem pewności siebie, ale można być też osobą pewną siebie na zewnątrz, a wewnętrznie wciąż borykać się z brakiem akceptacji siebie.
Dlatego warto pracować nad obiema sferami – nie tylko doskonalić się w działaniu, ale też uczyć się akceptować, wspierać i kochać siebie. To najcenniejsza inwestycja, jaką możemy zrobić dla jakości naszego życia, relacji i poczucia spełnienia.
