Bezpieczeństwo psychologiczne w miejscu pracy odnosi się do zapewnienia zdrowego i bezpiecznego środowiska pracy pod względem aspektów psychologicznych. Obejmuje to ochronę pracowników przed czynnikami stresu, przepracowaniem, niewłaściwym zachowaniem oraz innymi czynnikami, które mogą negatywnie wpływać na ich zdrowie psychiczne i samopoczucie.
W dzisiejszym dynamicznym i konkurencyjnym środowisku biznesowym, zaufanie jest jednym z najcenniejszych aktywów, którym winna się legitymować zdrowa organizacja. Odgrywa ono kluczową rolę w budowaniu zdrowego i efektywnego środowiska pracy, a także stanowi fundament udanych relacji biznesowych. Definiując zaufanie jako: wzajemne przekonanie między Pracownikami i Pracodawcą, że wszyscy działają w dobrej wierze, są wiarygodni i uczciwi oraz, że wykonują swoje zadania z zaangażowaniem, możemy mówić protekcyjnej dla układu nerwowego roli zjawiska, jakim jest zaufanie.
Zaufanie tworzy solidne podstawy do budowania dobrostanowych relacji w miejscu pracy. Pracownicy chętniej współpracują, rozwiązują problemy, wspierają się nawzajem i tworzą pozytywną atmosferę. Te pozornie tylko kilka korzyści w dzisiejszym środowisku biznesowym stanowi o wzroście przewagi konkurencyjnej i jest zarazem przejawem troski o zdrowie psychiczne. Badanie przeprowadzone przez zespół naukowców, inżynierów i statystyków z Google People Operations o nazwie – Projekt Arystoteles dostarczyło odpowiedzi na pytanie: Dlaczego niektóre zespoły są bardziej skuteczne i produktywne niż inne?
Jednym z głównych wniosków z Projektu Arystoteles było odkrycie, że najważniejszym czynnikiem wpływającym na efektywność zespołu nie jest jego skład osobowy, ale sposób, w jaki członkowie zespołu ze sobą współpracują. Kluczową cechą efektywnych zespołów okazała się wysoka zdolność do tworzenia atmosfery psychologicznego bezpieczeństwa, czyli poczucia, że członkowie zespołu mogą swobodnie wyrażać swoje pomysły, obawy i opinie, bez obawy o negatywne konsekwencje. Kolejnym ważnym czynnikiem wpływającym na wydajność zespołu był poziom empatii i umiejętność członków zespołu dostrzegania i rozumienia emocji i perspektyw innych. Zespół, który wykazuje wysoką empatię i umiejętność słuchania, może lepiej współpracować i rozwiązywać problemy. Projekt Arystoteles wnosił również ważne spostrzeżenie, do biznesu. Sukces organizacji zdaniem badaczy i analityków zależy od stworzenia środowiska, w którym członkowie zespołu czują się zainteresowani sobą i wspierają się nawzajem. Nie chodzi tylko o kompetencje techniczne, ale także o relacje międzyludzkie i wsparcie emocjonalne.
Kluczowym czynnikiem i następstwem wysokiego zaufania w organizacji jest wzrost zaangażowania i motywacji Pracowników oraz innowacyjność i twórczość.
Badania z zakresu psychologii społecznej i zarządzania prof. Paula Zaka jasno wskazują, że zaufanie w zespole jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na wydajność zespołu. Profesor Zak wykorzystał koncepcję “teorii zaufania społecznego”, która potwierdza, iż zaufanie jest w dużej mierze oparte na percepcji intencji i działań innych ludzi. Naukowiec badał zaufanie w zespole za pomocą miernika o nazwie “Questionnaire for Trust in Others” oraz wykorzystał trzy mierniki wydajności zespołu: wynik finansowy, ocenę przełożonych oraz samoocenę członków zespołu. Wyniki badań wykazały, że zespoły, w których panowało wysokie zaufanie, osiągały lepsze wyniki finansowe, były lepiej oceniane przez przełożonych oraz członków zespołu i miały większą satysfakcję z pracy. Ponadto, badanie wykazało, że zaufanie w zespole jest kluczowym czynnikiem wpływającym na poziom hormonu oksytocyny u Pracowników, który jest związany z większą lojalnością i zaangażowaniem w pracę. Pracownicy, którzy czują zaufanie w zespole, są bardziej skłonni do współpracy i zaangażowania w pracę, co prowadzi do osiągania lepszych wyników. Tworzenie odpowiednich mechanizmów komunikacji i współpracy to inwestycja w budowanie zaufania w zespole. To także ustanawianie klarownych zasad i wartości, które będą przestrzegane przez wszystkich członków zespołu.
Posiłkując się wynikami prac prof. Joanny Paliszkiewicz możemy wyróżnić organizacje o wysokim i niskim poziomie zaufania.
Tam, gdzie pracownicy w jasny i otwarty sposób udzielają informacji, omawiają rzeczywiste problemy i są gotowi na błędy oraz płynącą z nich naukę, mówimy o solidnych podwalinach zaufania. To miejsce pracy w którym zespoły, jako normę zachowania mają wbudowane: wysoką odpowiedzialność, szczerość i autentyczność oraz prawdziwą komunikację i współpracę. To przestrzeń w której jest klimat innowacyjności, kreatywności, a w ludziach widoczna jest pozytywna energia, chęć celebrowania sukcesów i dzielenie się uznaniem. Taka organizacja legitymuje się wysokim poziomem zaufania.
Organizacja o niskim poziomie zaufania będzie koncertować się na wypaczaniu faktów i manipulowaniu nimi w celu osiągnięcia osobistych korzyści. Wśród Pracowników odczuwać się będzie bezproduktywne napięcie i lęk, a nowe pomysły będą bombardowane i odrzucane. Komunikacja koncentruje się wokół wypaczania informacji, obwiniania, obgadywania oraz organizowania wielu zebrań po zebraniach i rozmów korytarzowych. Pracownicy dysponują bardzo niskim poziomem energii.
Niewątpliwą korzyścią z tworzenia kultury organizacyjnej opartej na wysokim na zaufaniu jest dobrostan Pracowników i bezpieczeństwo procesów biznesowych. Zaufanie umożliwia otwartą i efektywną komunikację oraz szczery dialog między Pracownikami i przełożonymi. Dzięki temu można skutecznie przekazywać informacje, dzielić się pomysłami i rozwiązywać problemy. Budowanie kultury zaufania to inwestycja, jednak jej korzyści są niewspółmierne wysokie i przewyższają nakłady poniesione na ten cel.
Oto kilka z nich:
- Wzrost zaangażowania i motywacji Pracowników.
- Zwiększona produktywność.
- Lepsze relacje między Pracownikami, oparte na szacunku i empatii.
- Większa retencja Pracowników i możliwość czerpania z talentów Pracowników.
- Zdrowie psychiczne i dobre samopoczucie Pracowników. Kultura zaufania promuje opiekę i troskę o Pracowników.
- Pozytywny wizerunek firmy. Organizacje, które budują kulturę zaufania, są często postrzegane, jako atrakcyjne dla potencjalnych Pracowników, klientów i partnerów biznesowych. Pozytywny wizerunek firmy może przyczynić się do długotrwałego sukcesu i wzrostu organizacji.
Ekspert ds. zarządzania, wykładowca akademicki, badacz procesów organizacji i zarządzania Peter Drucer w swoich licznych publikacjach pisał: “Zaufanie to kapitał społeczny. Jeśli go nie masz, nie masz nic.”
Inwestujmy zatem w zobowiązanie do uczciwości, wobec siebie i innych. To z pewnością opłaca się nam wszystkim.
Autorką artykułu jest Marzena Grochowska – trener odporności psychicznej, coach kariery, brainolog, ekspertka zarządzania dobrostanem
